Czy Inuici naprawdę mają 50 określeń na śnieg?

Pewnie słyszałeś/aś, że Inuici mają bardzo dużo określeń na śnieg. Według różnych wersji pojawiają się liczby mniej więcej od 50 do 150. I sam fakt, że są to tak odmienne wersje powinien porządnie dać nam do myślenia

W rzeczywistości ta liczba wcale nie jest taka prosta do zidentyfikowania, jak mogłoby się wydawać. Ale zacznijmy od początku: skąd w ogóle wziął się pomysł liczenia tych określeń?

Pod koniec XIX wieku lingwista Franz Boas prowadził badania dotyczące wpływu środowiska na migrację ludów inuickich na Ziemi Baffina. Na ich podstawie opublikował „Handbook of American Indian Languages”, w którym podał nie więcej niż 4 przykłady określeń śniegu:

Aput – śnieg leżący na ziemi
Qana – padający śnieg
Piqsirpoq – śnieg poruszający się po ziemi
Qimuqsuq – zaspa śnieżna

Według Laury Martin, językoznawcy z Cleveland State University, liczba ta tak zawrotnie ewoluowała za sprawą Benjamina Whorfa, który w połowie XX wieku starał się udowodnić hipotezę o oddziaływaniu języka na sposób myślenia i zachowanie ludzi w tym języku mówiących (hipoteza Sapira-Whorfa). Whorf stwierdził, że liczne inuickie określenia śniegu ilustrują fakt, że Inuici, otoczeni właśnie śniegiem, nazywają go bardziej specyficznie niż nacje mieszkające w mniej śnieżnym klimacie. Jednak nie zaprezentował żadnych przykładów tych określeń, a stwierdzenie, że cztery to liczne określenia jest dość dyskusyjne. (Tutaj odnośnik do artykułu Laury Martin)
Potem już historia zaczęła żyć własnym życiem i liczba inuickich określeń na śnieg zaczęła przybierać niewiarygodnie rozmiary.

Ale w dalszym ciągu sprawa nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać. 

Po pierwsze, obecnie rozróżniamy 4 języki inuickie: inupiak, inuwialuktun, inuktitut i grenlandzki, każdy z nich z conajmniej dwoma dialektami. Więc przed zabraniem się za liczenie jakichkolwiek słów, należałoby sprecyzować, o który język konkretnie nam chodziło. 

Po drugie, co to konkretnie znaczy „określenie na śnieg”? Język ze swojej natury dąży do wydajności, a to oznacza, że unika sytuacji, w której istnieją dwa słowa opisujące dokładnie to samo. Nawet w przypadku synonimów praktycznie zawsze istnieje jakiś niuans, który odróżnia dwa słowa, czasem niewielki, ale zawsze. Możesz to łatwo sprawdzić: wybierz dowolne zdanie i poszukaj w Internecie synonimów do dowolnego słowa. Lista wyników na pewno będzie długa, ale czy każdy z nich będzie pasował do Twojego zdania? Oczywiście nie, a to właśnie przez te niuanse. I tak samo jest z inuickimi określeniami na śnieg: przecież ten, który leży na ziemi (aput), jest jednak inny od tego, który pada z nieba (qana). 

Analogicznie będzie z każdą dziedziną: im bardziej się w nią zagłębiamy, tym więcej coraz to bardziej specyficznych określeń widzimy.